مترمربع

m2108=(60/30)*(100/20)*36*30
m265= m2 64.8=1080.6
برون شهری
واحد پست وتلفن
40 m2

شهری
کیوسکهای تلفن
25 m2

ویژه ترمینال وانتظار رانندگان
غرفه تاکسی های
40 m2

50 مسافرین به نمازخانه می روند.
هرمسافر 10دقیقه توقف
هر واحد نمازخانه زنانه ومردانه

نمازخانه

سرانه هر نفر m 2 1

30*36*(50 /100)*(10 /60)=90m 2

50درصد مسافران به وضوخانه می روند
هر مسافر 5 دقیقه توقف می کند.
دوواحدوضوخانه زنانه ومردانه

وضوخانه

سرانه هر مسافر 0.6مترمربع

30 * 36 * (50 /100) * (5 /60) * 0.6 = 27m 2

کفش کن
20m 2

نوع فضا
متراژm2
محاسبه
سرویس های بهداشتی
سرانه دونفر 27m 2

90 m2=سرویس معلولین + m286=%8*36*30
دفتر روابط عمومی
m2 20

دفتر حفاظت پلیس
30

دفتر حفاظت سپاه
30

دفتراصلی نظافت
12

اطاق کارگران نظافت
20

انبار وسایل نظافت
20

قسمت امانت باروتوشه
m2 20

2% مسافران تحویل امانت دارند

درمانگاه
نوع فضا
متراژm2
محاسبه
یک اتاق سه تخت

6*5
داروخانه مختصر

4*3
اتاق پزشک
m2 100
4*3
اطاق انتظار بیماران وپذیرش

m2 20

باتوجه به موارد گفته شده درفضایابی فضاهای ترمینال:
بخش اداری
ردیف
نوع فضا
متراژm2

مدیریت
m 2 20

معاونت
m 220

حسابداری
m 220

بایگانی
m 2 20

امورفنی
m 2 20

امورتاسیساتی
m 2 20

امورکنترل ونظارت
m 2 20

روابط عمومی
m 2 20

کارگزینی
m 2 20

بیمه
30m2

دفتر سازمان پایانه
30m2

دفتر راه وترابری
m 2 20

اتاق جلسات
m 2 40

اتاق کامپیوتروتایپ
m 2 20

دفتر پلیس راه کنترل ترافیک
m 2 20

امور تعاونی ها
30m2

حراست
30m2

آبدارخانه
m 2 12

سرویس
m 2 12
خدمات اتوبوس
توضیحات
نوع فضا
متراژm2
محاسبه
100%راننده ها استفاده می کنند.مدت زمان لازم 10دقیقه
پمپ بنزین
80m2

واحدسکو لازم
320m2
30*(70/100)*(10/60)=0.4
4*80=320m2
30%اقدام به روشویی می نمایند.هراتوبوس 15دقیقه زمان شستشو20 دستگاه درساعت

باس واش

72m2
30*(30/100)*(15/60)?2
72*52=144m2
بعدازهرنوبت سفر توسط شاگردراننده انجام می شود.
توشویی

خدمات فنی
توضیحات
نوع فضا
متراژm2
محاسبه
30دستگاه اتوبوس درساعت واردترمینال می شود.50% نیازبه تعویض روغن
مدت زمان لازم به طور متوسط 15دقیقه
تعویض روغن
80m2
30*15/60*50/100=5
5*80=400m2

تعمیرات لاستیک
80m2

15دقیقه زمان10%اتوبوسها نیازدارند
تنظیم موتور
80m2
30*10/100*15/60?1
1*80=80m2
اتوبوسها
60دقیقه به طورمتوسط زمان
آمپر80 عدد30*3/100*60/60=1
میزان فرمان
اتوبوسها(فضاهای جانبی)
ردیف
نوع فضا
متراژm2

فروشگاه لوازم یدکی
100m2

دفتر
18m2

اطاق استراحت
24m2

رختکن
12m2

سرویس ها و دوش
12m2

اطاق کمک های اولیه
12m2

اتاق غذاخوری
20m2

سطح لازم جهت تعمیرگاه +مکان سرویس اتوبوس
C=25%+ Bمجموع
خدمات رانندگان
توضیحات
نوع فضا
متراژm2
محاسبه
30دستگاه اتوبوس درهر ساعت. 30%غیربومی-“بااحتساب مدت اقامت به صورت تقریبی”.هر دستگاه اتوبوس 3نفر
اقامتگاه رانندگان
162m2
27*6=162m2
90/3=9?10 عدداتاق

اطاقداری ودفتر
20m2

اطاق اطوکشی
15m2

انبارتشک و وسایل اضافی
20m2

ملحفه شویی
15m2

سرایدار
40m2

انباروسایل نظافتی
5m2

70%رانندگان مدت زمان گذراندن درچایخانه 30دقیقه
قهوه خانه رانندگان وغذاخوری
2m2
30*3*(70/100)*(30*60)?31.5
31.5*2=65m2

قسمت تعمیرونگهداری ترمینال
توضیحات
نوع فضا
متراژm2

کارگاه نجاری
100m2

فلزکاری
40m2

لوله کشی
60m2

برق
40m2

نقاشی وبنایی
20m2

موتورخانه وتاسیسات مرکزی
300m2

قسمت آتش نشانی کل

150m2

پست برق اضطراری

100m2

سیستم تاسیسات آبرسانی
100m2

ایستگاه تصفیه فاضلاب ومخازن
100m2

25%فضای ارتباطی
پمپ گازوسیستم رسانی
250m2
بایک ماشین مربوطه وانت یا نیسان
قسمت جمع آوری زباله های مجموعه
50m2

پارکینگ ها
توضیحات
نوع فضا
متراژm2
محاسبه
30دستگاه اتوبوس واردمیشوند.20%واردتاکسی می شوند.زمان توقف تاکسی درترمینال 20دقیقه
ظرفیت هرتاکسی4نفر

سرانه هرتاکسی
18m2

18*18=324m2
30دستگاه اتوبوس.
15%=بااحتساب پارکینگ1تادوروزه.مدت زمان لازم توقف30دقیقه. ظرفیت به طورمتوسط3نفر
پارکینگ وسایل نقلیه شخصی

15m2 450m2
30*36*(10/100)*(40/60)*(1/3)=

25عدد الی30عدد
30دستگاه. 10%اتوبوس درون شهری.تعدادمسافران درون شهری25نفر.زمان توقف30دقیقه
پارکینگ ومتحدثات روباز
50m2
100m2
30*36*(10/100)*(30*60)*(1/25)?2
به تعدادکارکنان40واحدپارکینگ شخصی
پارکینگ کارکنان ترمینال
400واحد پارکینگ

30دستگاه اتوبوس.10ساعت کارکردرزانه 50%پارک.150عدد
پارکینگ اتوبوسهای برون شهری
50m2
30*10*(50/100)*50m2
150*50=7500m2
مجموع سطوح پارکینگ ها+100فضای ارتباطی

4-11 تمام محاسبات بدست آمده طبق تحقیقات انجام شده:

ضریب تولید شده شهر ایلام
حداکثر

تعداد مسافر خروجی در سال 400
تعداد اتوبوس سالانه
اتوبوس روزانه
تعداد نفرات دوم
سطح سالن انتها
تعداد صندلی
تعداد جایگاه
سطح هر جایگاه فروش بلیط
سطح کل جایگاه
فضای ورودی برای 80 نفر
فضای خروجی برای 40
سرویس بهداشتی ساعت اوج
مردانه
زنانه
رستوران 50 نفر
نمازخانه 20 نفر
پارکینگ وسایل نقلیه درون شهری
الف
تعداد تاکسی درون شهری

اتومبیل سواری

تعداد ورودی

سطح پارکینگ سواری
تعداد سکو

سکوی تخلیه
اتوبوس شرکت واحد
نفر
تعداد اتوبوس ورودی
33/0 تا
سطح
اتوبوس بین شهری
در سال 1387 مقصد تهران
اتوبوس تهران
دستگاه 18 نقاط دیگر

31 ظرفیت در 14
ساعت2 31 توقفگاه
دستگاه شبانه‌روز
سطح پارکینگ

فصل پنجم
استاندارد
شناخت سیستم عملکرد پایانه و استانداردها و فضایابی

شناخت سیستم عملکرد پایانه و استانداردها و فضایابی
5-1 عوامل مؤثر در سیستم
عوامل مؤثر در سیستم دو عنوان اصلی عناصر متحرک و انواع حرکت بررسی می‌شود. عناصر متحرک عبارتند از:
– مسافر که خود حرکت می کند.
– بار که توسط اشخاص با وسایل مکانیکی حرکت داده می‌شود.
– اتوبوس که توسط راننده حرکت داده می‌شود.
انواع حرکت عبارتست از:
– عزیمت
– رسیدن
– رسیدن و عزیمت مجدد
سه عنصر متحرک مسافر، بار و اتوبوس هر کدام به نحوی در شکل‌گیری مجموعه پایانه و عملکرد آن تأثیر خواهد داشت. بنابراین ابتدا هر عنصر در رابطه با این مجموعه بررسی می‌شود.
5-1-1 مسافر
مسافر به طور معمول و در شرایط عادی خود قادر به حرکت بوده و در جهت دسترسی به وسیله نقلیه و سوار شدن به آن یا پیاده شدن نیازی به استفاده از وسایل خاص ندارد مسافر توسط سیستم اطلاع رسانی (تابلو علائم) به وسیله نقلیه و عملکردهای جنبی پایانی راهنمایی می‌شود و تا رسیدن زمان حرکت در یک محل منتظر می‌ماند مسافر نیازهایی نیز دارد که لازم است در مراحل گوناگون پاسخ داده شود.
مسافر در پایانه در یکی از وضعیت‌های اصلی زیر می‌باشد:

1- در حال انتظار برای عزیمت (در سالن انتظار یا در حال استفاده از خدمات و تسهیلات جنبی سالن)
2- در حال عزیمت (خروج از سالن انتظار و سوار شدن به وسیله نقلیه)
3- در حال رسیدن (پیاده شدن از اتوبوس و احتمالاً انتظار جهت تحویل بار و خروج از پایانه)
4- در حال رسیدن و عزیمت مجدد (پیاده شدن از اتوبوس و مراجعه به سالن عزیمت جهت سفر جدید)
5- در حال کسب اطلاعات و احتمالاً خرید بلیط (خرید بلیط برای همان ساعت و سوار شدن به اتوبوس و یا خرید بلیط برای زمانی دیگر و خروج از ترمینال)
5-1-2 بار:
بار توسط افراد وسایل مکانیکی و احتمالاً الکتریکی حمل و نقل بارگیری و تخلیه می‌شود. زمان انتظار و بار تا بارگیری و حمل بستگی به عوامل گوناگون دارد. در اینجا که منظور از بار مسافر است می‌توان گفت به طور معمول زمان انتظار آن همزمان با زمان انتظار مسافر خواهد بود و یا مدتی حداکثر یک یا دو روز پیش از آن.
1- در حال انتظار برای ارسال (همراه مسافر عازم و یا در انبار)
2- در حال بارگیری همراه مسافر و یا به صورت مجزا.
3- در حال تخلیله (همراه مسافر و خروج فوری از مجموعه یا به صورت مجزا و احتمالاض توقف در انبار).
4- در حال تخلیه و بارگیری مجدد. این احتمال که سرویسهای مسافربری اقدام به حمل بار به شکل نسبتاً محدود به تنهایی نیز بنماید وجود دارد.
5-1-3 اتوبوس
اتوبوس به عنوان عامل اصلی حمل و نقل برنامه‌ریی پایانه می‌تواند به طور دائم در حرکت بوده و زمان انتظار آن در پایانه منحصر به توقف جهت تعمیر شستشو و سوخت‌گیری باشد. ولی با توجه به نحوه استفاده از اتوبوس و مالکیت خصوصی آن احتمال چنین وضعی ضعیف است.
اتوبوس در داخل پایانه در یکی از وضعیت‌های اصلی زیر قرار خواهد داشت:
1- توقف (با انتظار)
2- در حال عزیمت
3- در حال رسیدن
4- در حال رسیدن و عزیمت مجدد (به طور معمول حد فاصل رسیدن و عزیمت مجدد اتوبوس با توقفی کوتاه یا بلندمدت همراه است).
5- در حال تعمیر سرویس و سوخت‌گیری.
5-2 ارتباط عناصر متحرک و انواع حرکت
دیاگرام‌های صفحات بعد چگونگی حرکت مسافر را از بخش سرویسهای حمل و نقل شهری و از میان فضاهای مختلف پایانه‌ تا رسیدن به اتوبوس جهت عزیمت به سفر و نحوه حرکت مسافر رسید را از محل پیاده شدن از اتوبوس تا دستیابی به وسایل نقلیه درون شهری را تصویر می‌کند.
در تنظیم حرکت‌های مختلف به منظور برقراری ارتباط صحیح و منطقی عناصر سه گانه یاد شده در پایانه موارد زیر مورد توجه قرار می‌گیرد:
– عدم تلاقی حرکت مسافر و اتوبوس تا لحظه مسافرگیری
– عدم برخورد مسافرین عازم و رسید
– عدم تلاقی وسایل نقلیه عازم و رسید
– عدم برخورد سیستم‌های حمل و نقل شهری با حمل و نقل داخل پایانه (به عبارت دیگر ترافیک داخل و خارج پایانه).
– تنظیم حرکت یک جهته برای وسایل نقلیه و حتی الامکان مسافرین.
دیاگرام شماره 1
در این دیاگرام مسافر عازم همراه با بار بعد از خارج شدن از سیستم حمل و نقل شهری ابتدا به فضای فروش بلیط وارد می‌شود بخش کنترل مسافر و بار است. بعد از این مرحله فضای انتظار اصلی قرار دارد. در این فضا مسافر بار خود را تحویل می‌دهد و خود بدون بار به سوی سکوی سوار شدن
حرکت می‌کند. خدمات جنبی برای مسافر در ارتباط با همین سالن انتظار دارد.

دیاگرام شماره 2
در این دیاگرام مسافر بعد از خروج از سیستم حمل و نقل شهری به سالن انتظار اصلی وارد می‌شود. بخش فروش بلیط و خدمات جنبی در ارتباط با این بخش قرار می‌گیرد. بعد از این مرحله مسافر به بخش کنترل وارد می‌شود و پس از کنترل بار و مسافر سالن انتظار دوم قرار دارد که بعد از آن مسافر همراه با بار به سوی سکوی سوار شدن اتوبوسها حرکت می‌کند.

3- خدمات
هر یک از عناصر متحرک در پایانه نیاز به تسهیلات و خدماتی دارد که به طور کلی می‌توان به دو دسته اصلی و جنبی تقسیم گردد. خدمات و تسهیلات اصلی مورد نیاز مسافر عبارتند از: تسهیلات خرید بلیط، فضای راحت برای انتظار، امکان دسترسی آسان و سریع به سکوهای سوار و پیاده شدن و بخش اطلاعات و راهنمایی مسافر. خدمات جنبی مورد نیاز مسافران، بدرقه کنندگان و مستقبلین عبارتند از: رستوران، فروشگاههای مختلف، نمازخانه، سرویسهای بهداشتی، تلفن، تلگراف، خدمات پستی، درمانگاه و داروخانه و از این قبیل.
ترکیب عملکردهای داخلی پایانه بنحوی باشد که مسافر حتی الامکان بدون نیاز به کمک به خدمات اصلی به سهولت دسترسی داشته باشد. محل فروش بلیط لازم است که به راحتی رؤیت شده و مسافر بدون هیچ مشکلی بعد از گذشت لحظاتی از زمان ورود تعاونی مورد نظر خود را ببیند. محل انتظار باید بنوعی در رابطه با درهای خروج جهت دسترسی به کسوهای سوار شدن به اتوبوس باشد که مسافر با خیال راحت مدت انتظار را سپری نموده و از یافتن محل خروج و در نتیجه نسبت به جا ماندن از اتوبوس نگرانی نداشته باشد. بدیهی است در مواردی استفاده از سیستمهای اطلاع رسانی و نصب علائم به منظور فراهم آوردن آسایش و آرامش بیشتر مسافر و برقراری نظم و ترتیب و احیاناً توجه دادن مسافرین معلول به زمان و محل سوار شدن به اتوبوس ضروری خواهد بود. دسترسی مسافر به خدمات جنبی نیز هر اندازه راحت‌تر انجام گیرد و بعبارت دیگر محل استقرار اینگونه خدمات جنبی نیز هر اندازه راحت‌تر انجام گیرد و بعبارت دیگر محل استقرار اینگونه خدمات هر اندازه حساب شده‌تر باشد از رفت و آمدهای بیهوده مسافرین به منظور یافتن خدمات مورد نظرشان و احتمالاً ازدحام در محل اطلاعات و وورودی مجموعه جلوگیری خواهد شد.
علاوه بر خدمات فوق‌الذکر مسافرینی که از شهرهای دیگر به پایانه رسیده و قصد ادامه مسافرت را دارند و یا بالاجبار مدت زمانی کوتاه را که گاه تا یک روز به طول می‌انجامد تا حرکت اتوبوس مورد نظرشان باید استراحت نمایند نیاز به هتل (یا مهمانسرا) جهت اقامت دارند. چرا که این دسته پس از تحمل خستگی سفر اول ترجیح می‌دهند با اقامت در محلی مناسب در داخل و یا نزدیکی پایانه از زمان استراحتشان کاسته نشود.
رانندگان و کمک رانندگانی که بومی نبوده و در شهر خانه مسکونی ندارند نیز با همین مسأله روبرو هستند. لذا به این منظور نیاز به احداث باشگاهی جهت استراحت رانندگان ضروری به نظر می‌رسد.
اتوبوس در پایانه علاوه بر نیازهای اصلی که امکانات ورود و خروج سریع، آسان و مناسب به سکوهای مسافرگیری و تخلیه مسافر است خدماتی نظیر تعمیر، سرویس و نظافت، سوخت‌گیری بازدید فنی و محلی جهت توقف تا زمان حرکت بعد را هم لازم خواهد داشت.
خدمات مورد نیاز باز به طور خلاصه عبارتست از انبار یا انبارهایی جهت گذراندن مدت توقف بار در پایانه و مرتبط با بخش بارگیری و تخلیه بار پیش‌بینی راههای ارتباط مناسب فراهم آوردن وسایل مکانیکی از قبیل چرخ دستی به منظور حمل و نقل راحت و امکانات توزین، علامت گذاری و احتمالا بسته‌بندی.
5-4 اداره و کنترل
اداره امور پایانه‌ها معمولاً به شهرداری‌ها واگذار می‌گردد که به طور کلی بخشهای مختلف اداری (مدیریت اصلی و مدیریت تعاونی‌های