نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 250

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن
دربند-کوچه ی بن بست-مانع در محل ورود
اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

 

در چاه افتادن-فریب خوردن
زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

دل و قلوه-احشای گاو و گوسفند
اسب چپ با همدیگر بستن(با هم کینه و دشمنی داشتن)

 

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

 

بقچه بندی-ران چاق
ارواح شکمت-ارواح بابات

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

 
تلخه-تریاک-سوخته

 

از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف

خاک برداری-بردن خاک های اضافی برای آماده کردن زمین ساختمان

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

بجا-شایسته-در هنگام مناسب
 

دست کسی را بند کردن-به کاری گماشتن
خراب کردن دختر-دختری را منحرف کردن

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

 

تاتوله هوا کردن-به حیرت دچار کردن-به سکوت واداشتن
بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم

اشک کسی دم مشکش بودن-سخت زود رنج بودن-زود به گریه افتادن

از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن

تازه کردن گلو-چیزی نوشیدن و سرحال آمدن

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال-همه و همه چیز

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

تا-توانایی

تپل مپل-چاق و چله

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

در دار-دارای سرپوش
آب‌کور-کسی که سودش به دیگران نمی رسد

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

پابوسی-زیارت

 
انگشت کردن-انگشت رساندن

جوغ-جوی آب

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

خوابگوشی-سیلی-کشیده

اجل معلق-مرگ ناگهانی

ژتون-پولک فلزی یا پلاستیکی که به جای پول به کار می رود

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

خیار چنبر-نوعی خیار

بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

خواربار-ارزاق-خوراک

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

اهل کاری بودن-وارد بودن در کاری

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

 

 

رو قوز آمدن-سر لج افتادن

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

خوش نشین-کسی که هر جا خواست اقامت می کند-ساکنان غیر زارع ده

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

 

حق گرفتن-نگا. حق بردن

پشت سر کسی صفحه گذاشتن- پشت یر کسی حرف زدن

دور چیزی را خط کشیدن-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

خیابان گز کردن-ول گشتن

انداختنی-جنس نامرغوب

 

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی
خیر مقدم-خوش آمد

 

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

اهل دود-سیگاری

تر و فرز-چست و چابک

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن
چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم
 

جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن
به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن
پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

تیغ زدن-باج گرفتن-پول گرفتن و پس ندادن-جیب کسی را خالی کردن

جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

زور شنیدن-نحمل جور و ظلم کردن

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

 

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

آنکادر کردن(اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب)

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن
جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی

دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن

بِدو بِدو-با شتاب-سریع
آبِ کبود(آسمان)

خاک پاک-زادگاه

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

آستین بر چشم گذاشتن-پنهان گریستن

تِر زدن-خراب کردن کار
پیش فروش کردن-پیش از آماده کردن کالا آن را فروختن

درز را آب دادن-از راه به در شدن

خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

رخت کسی کوک بودن-رفاه داشتن

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

پشت هم اندازی-حقه بازی-حیله گری

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

خرجی-پول لازم برای گذران روز

خانه به دوشی-بی خانمانی-آوارگی

چایمان کردن-سرما خوردن-چاییدن

اردک رفتن، غاز آمدن-دست از پا درازتر برگشتن

باد خوردن-هوا خوردن

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

دامنگیر کسی بودن-کسی را گرفتار کردن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

انسان بودن-شریف و درست بودن

جُربزه-قدرت-توانایی

تخم چشم-مردمک چشم

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن

 

بِر و بِر-زُل-نگاه یکریز
دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)

راستکی-واقعی

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

خوش انصاف-با انصاف-منصف

با کسی تلیت شب جمعه خوردن-با کسی هم منفعت نبودن

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

به جهنم-به درک-خوب شد که چنین شد-خوب است که چنین بد است

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار
دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن
چرند بافتن-یاوه گفتن-حرف بی هوده زدن

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

 
انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن
جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

حاشیه بندی-گل کاری کردن در باغچه-مرز بندی

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن
در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن
زائو-زنی که زاییده و در بستر است

چهار خانه-شطرنجی-خشت خشتی

 

بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)
حاشیه دار-کناره دار

 

تو حرف کسی دویدن-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

پی جوری کردن-پی جویی کردن-دنبال نمودن

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)

ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

پیش پیش-جلو جلو

دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

 
تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

پیشنهاد دادن-طرح کردن چیزی
چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

البرز-بلندقامت-دلیر

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

چله نشستن-بیرون نیامدن از خانه-خانه نشین شدن

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

خشخاشی-نان خشخاش زده

چنبره زدن-حلقه زدن

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

 

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

حلق آویز-به دار کشیده

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید
جلز-نگا. جز

پرت افتادن-دور و تنها افتادن

چال افتادن-گود شدن

دندان کسی را شمردن-رگ خواب کسی را به دست آوردن-کسی را تحت تاثیر و نفوذ قرار دادن

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

بالا آمدن کفر کسی-بی نهایت خشمگین شدن

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده

داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

 
خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

 

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

خیره-بی شرم-پر رو

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

دنده کج-کج خلق-یکدنده
در بردن-بیرون بردن-گذراندن
از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن
آلاف و الوف-مال و ثروت-جاه و مقام
تُف به دهن-حیرت زده

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف

در دست-آماده-حاضر

جفتک زن-لگد زن

تغ تغ-صدای برخورد دو چیز به هم

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن
دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

 

زن ذلیل-مردی که مطیع محض زنش است
توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن
این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

آفتاب گرفتن(زیر آفتاب خوابیدن)

بپا-مواظب باش-متوجه باش

خر غلت زدن-مانند خر بر خاک غلتیدن

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

چین و خم-پیچ و تاب
دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

بردن از رو- از رو بردن

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

داشتن-مشغول بودن

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

تلکه بند شدن- تلکه کردن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن(ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن)

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

چرک-کثیف

حیوونکی-نگا حیوانکی

 
پا پتی-پا برهنه

دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

 

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن
از این شاخ به آن شاخ پریدن(دائمن از موضوع منحرف شدن و به مطالب فرعی پرداختن)

 

آبدوغ خیاری-بی ارزش-بی اعتبار

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

خط افتادن-خراش افتادن

 

دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

جیر و ویر-داد و بی داد-سر و صدا-نوعی خوراک که از اسفناج پخته و تخم مرغ می پزند

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

 

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود
آن روی کسی بالا آمدن(خشمگین شدن)

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

آمده-شوخی و لطیفه

آلونک‌نشین(ساکنان حواشی شهرها که در اتاقک‌های آلونک‌وار زندگی می‌کنند)

تو حرف کسی دویدن-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

 

دو دانگ-یک سوم-مقدار اندک-کم

جرینگ-صدای سکه های پول

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

چراغ موشی-هر چراغی که به کمک حلبی یا چیزی مانند شیشه ی مربا به عنوان مخزن نفت و یک فتیله درست شود

 

داغان-از هم پاشیده-پریشان

آرد خود را بیختن و الک را آویختن(کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست)

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم
رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

 

دهنه-لگام چارپایان-دهانه ی بازار
از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)
بد زبان- بد دهن

بای بسم الله-اول کاری-آغاز چیزی

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

چک و چیل-لب و لوچه

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

 

به کله ی کسی افتادن-به سر کسی زدن-به وسوسه افتادن
آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)
تخته بند شدن-زمین گیر شدن-ناتوان از حرکت اعضای بدن شدن
جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

دُم کلفت-پول دار-مقتدر

درق دروق-درق درق

 

پَخ خوردن-تیزی چیزی

جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

به سر دویدن- با سر رفتن

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

باب دهان-موافق سلیقه-مطابق میل-خوشایند
اهل کاری بودن-وارد بودن در کاری

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن
ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن

 

زبیل-آشغال-زباله

خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

پر کسی به پر کسی گرفتن-برخورد مختصری با کسی داشتن

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن
چرکمُرد-پر چرک و کثیف

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

 
استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن
تُپ تُپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

دُم کسی را گرفتن-از کسی پی روی و تقلید کردن-کسی را رها نکردن

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

 

بد قدم-نامبارک-بد شگون

دستکاری-دست بردن در چیزی

پادرازی-نوعی شیرینی به اندازه ی کف پا

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

 

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

چانه لغی-راز داری نکردن

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

تا کردن-دو یا جند لا کردن-رفتار کردن

الانه(همین حالا، هم اکنون)

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن

تعزیه گردان-کسی که در امور همگانی دخالت می کند و سود خود را می برد.

از شیر مادر حلال‌تر-چیزی که در تعلق آن به کسی تردیدی نیست

در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن

آفت(زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز)

آخش درآمدن-از درد نالیدن

به عمل آوردن-به اجرا در آوردن-برای استفاده آماده کردن

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

داغ چیزی را به دل کسی گذاشتن-کسی را از چیزی محروم ساختن و در حسرت آن گذاشتن

پت و پهن-دارای پهنای بیش از حد-کت و کلفت-گل و گشاد

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

اشک تمساح(گریه ی دروغین)

بوق کسی را زدن-از مقام افتادن-از دور خارج شدن

چرت کسی را پاره کردن-ناگهان کسی را از خواب بیدار کردن

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

آب اندام-زیبا تن و خوش‌رو

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

خودکار-دستگاهی که نیازی به مراقبت انسان ندارد

 

آتشخوار-ظالم-حرام‌خوار
خون گرفته ی کسی بودن-در برابر کسی مسئول بودن

چشم کار کردن-دیدن

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن
ر ِِنگ گرفتن-ضرب گرفتن-آهنگ رقص نواختن

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

چهار قُل-چهار سوره ی قرآن که با قُل آغاز می شود

 

آبشان از یک جوی نرفتن(همداستان شدنشان ممکن نبودن، با هم نساختن)

توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد