لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 342

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

 

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

جوراجور-دارای انواع گوناگون

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

 

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)
خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

آلامد-باب روز-به‌رسم معمول

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات
پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن
اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

پیگرد-پی گیری-تعقیب

 

اسرار مگو(حرف‌های ناگفتنی)

تیپا زدن-با نوک پا ضربه زدن

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

جاده کوبی-راه صاف کردن

زیر دست-تابع-فرمان بردار

خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن

بریدن شیر-لخته لخته شدن شیر

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

دل خوشکنک-مایه دلخوشی اندک-آن چه بی پایه ولی مایه ی خرسندی است-گول زنک

دق کردن-از غصه مردن

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

دست بالا-حداکثر

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)
تل انبار-توده-انباشته

پیش گرفتن کاری-کاری را آغاز کردن
روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره

آب بندی کردن-آرام آرام به کار انداختن دستگاه نو
 

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن
خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی
بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن

تاج گل به سر کسی زدن-کار نیکی در حق کسی کردن

این دنده آن دنده شدن(این پهلو آن پهلو شدن)

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

خواهر خوانده-دوست صمیمی

چغل خوری-سخن چینی

خُل-نیمه دیوانه-سفیه

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

دل واپس-نگران-چشم به راه-مضطرب

چرند گو-یاوه گو

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

ذکر مصیبت-بیان درد-یادآوری رنج های خاندان محمد و به ویژه حسین

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

رخصت خواستن-اجازه خواستن

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ
افتادن توی پوست کسی-کسی را وسوسه کرد
اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

چاک دهن را چفت کردن-بستن دهان-سکوت کردن
خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

آش دهن‌سوز(هر چیز مطلوب و پسندیده)

پیچ گوشتی-وسیله ای که با آن پیچ را باز و بسته می کنند
پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

 

چراغ پریموس-چراغ تلمبه ای-نوعی اجاق نفتی
درد دل کردن-غم و اندوه خود را با دیگری در میان گذاشتن

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده
حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

جد کمر زده-در نفرین به سید می گویند-یعنی جدش او را به سزایش برساند

جیز کردن-سوراندن به زبان کودکان

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت

از دست دادن-گم کردن

توان هماوردی با کسی را داشتن

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

آفتاب از مغرب درآمدن(روز قیامت، رویدادی شگرف پیش آمدن)
پوست پیازی-نازک و بی دوام

دیر چسب-دیر آشنا

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

زرت-صدای باد در کردن یا شیشکی

جلا دادن-مفید بودن-شفا دادن-صیقل دادن
پت و پاره-ژنده-فرسوده

 

چنار امام زاده صالح-متلک بد

 

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)

 

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز
 

بِبُری-بمیری ! چقدر حرف می زنی !
چشم وزغ-نگا. چشم ورقلمبیده
بنده منزل-خانه ی من

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان
خروار-کنایه از مقدار زیاد

 

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه

 

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

پسله-جای پنهان-در نهان

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود
آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

بکن نکن-امر و نهی

درش را گذاشتن-سکوت کردن-خاموش شدن

 

از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق
به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن
انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

 

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

خط خطی شدن اعصاب-خرد شدن اعصاب-خراب شدن اعصاب
پس مانده-ته مانده-به کنایه به زن طلاق گرفته گفته اند
جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

حال آوردن جگر-بریدن صفرای جگر با چیزهای ترش مزه

خرج از کیسه ی خلیفه کردن-از مال دیگران خرج کردن

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

بازارچه-گذرگاه سرپوشیده با چند مغازه و دکان

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل
دمرو-کسی که دمر خوابیده

آبدست-ماهر-استاد

چنار امام زاده صالح-متلک بد
روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن
آش آلو شدن(خجالت‌زده شدن، سکه‌ی یک‌پول شدن، کنفت شدن)

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

چس نفس-پر حرف-کسی که حرف های بی سر و ته و ملال آور می زند

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن
چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن
دنده کج-کج خلق-یکدنده
جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد
تق و پوق-سر و صدا-بگیر و ببند

زار-نا به سامان-خراب-بد

زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه

 
تو کَت کسی نرفتن-زیر بار نرفتن-نپذیرفتن
درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن
خوش ترکیب-نگا. خوش تراش

رمباندن-خراب کردن

دزد سر گردنه-کاسب نادرست و گران فروش
خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن
بقچه بندی-ران چاق

پاکاری-شغل پاکار

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

خلاف-جرم

دست نگاه داشتن-توقف کردن در انجام کار-معطل شدن و منتظر ماندن

 

پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

 

 

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن
چارقد-روسری زنانه

جریحه دار-زخمی-دل شکسته-رنجیده

چینی بند-چینی بند زن

پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

دوبلور-دوبله کننده

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

تب خال زدن-در آمدن تب خال دور دهان

پول بالای چیزی دادن-پول دادن و چیزی را خریدن

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن
پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

پادگان-سربازخانه

دردسر تراشیدن-ایجاد زحمت و گرفتاری کردن

رفت و روب-جارو و پارو-خانه تکانی-تمیز کردن منزل

بالا آوردن-استفراغ کردن

دستی دستی-به دست خود-آگاهانه-عمدی

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن
راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

از مخ معاف بودن(دیوانه بودن)

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

آلت فعل(وسیله‌ی انجام کار)

 

چین خوردن-چروک شدن

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن
خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن
رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

خایه قوچی-نوعی شیشه ی کوچک بیضی شکل

بخت آزمایی-ترتیبی برای تقسیم جایزه میان خریداران بلیت

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

جزوه-کتابچه-دفترچه

آبگوشتی(بی‌ارزش، پیش پا افتاده)
 

پیگرد-پی گیری-تعقیب

دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن

دل به دل راه داشتن-احساس متقابل داشتن

از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

ذات کسی خراب بودن-بد اصل و نسب بودن-اصالت نداشتن-بد جنس بودن

از دست برآمدن(ممکن و شدنی بودن، از عهده بر آمدن)

از منبر پایین آمدن-از پرچانگی دست برداشتن-سخن را به پایان آوردن

استخوان‌بندی-درست کردن انگاره و طرح

زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن
خودرنگ-دارای رنگ طبیعی
آدم استخوان‌دار-کسی که اراده و پشتکار دارد

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

خاج کشیدن-صلیب کشیدن
تِلِک و پِلِک-رخت و وسائل ناچیز خانه

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

چین چینی-پر چین

باشگاه-محل گردهمایی گروهی برای ورزش-تفریح و از این قبیل

استخوان‌فروش(ستایشگر آبا و اجداد)

چاره-درمان

توی هم لولیدن-با هم و کنار هم ایستادن و حرکت کردن

چشم زهره-ترس

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

از دست دادن-گم کردن

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن
آن سفر(آن بار، آن دفعه)
تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن
بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

خرده قرض-بدهی اندک

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده
آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

بدک-نه چندان بد

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن
اشک تمساح-گریه ی دروغین

خلاف-جرم

خاک و خُل-گرد و غبار-آشغال

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

به لج انداختن-به لجاجت انداختن

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن
حق-باج سبیل-رشوه
ریزه میزه-ریزه پیزه

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن

خرناس-نگا. خُرخُر

اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

 

رو شدن دست کسی-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

حال و بار-وضع زندگی

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

دراز کشیدن-خوابیدن-به پشت خوابیدن-مدتی کوتاه خوابیدن

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

آدم نچسب(کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند)

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی
رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

جا دار-وسیع-فراخ

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

پاره شدن چرت ب-ا امری نامنتظر روبرو شدن-جا خوردن

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن
پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

 
تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

تو جیبی-پول مختصری برای برخی هزینه های روزانه

 
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)
 

دلبخواهی-دلبخواه

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

چم و خم-آداب و رسوم-فن-ناز و عشوه

چرچری کردن-خوردن و عیش کردن

چوچول باز-دغل-بی حیا

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن
خورده برده-ملاخظه و پروا

دور و دراز-فراخ و وسیع

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت

بلند پروازی کردن-جاه طلبی کردن-خودنمایی کردن

پیر پاتال-فرتوت-کهن سال

جزوه کش-کسی که در مجالس ترحیم جزوه های قرآن را پخش می کند

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

پر گویی-روده درازی-پر چانگی

دو به دو-دو تا دو تا

حیوونکی-نگا حیوانکی
پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد

آدم(نوکر، امردی که بچه‌بازان نزد خود نگاه می‌دارند و مخارجش را می‌پردازند)
از بیخ گوش کسی گذشتن-در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

کسی را اذیت و آزار کردن

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

آب رفتن-بی‌اعتبار شدن-کوچک شدن

زنگوله پای تابوت-فرزند مرد یا زن پیر

زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر
تِک تِک-صدای کارکردن ساعت

شماره ی نوشته : ٢- ۹ / ۷

چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

زانویی-زانو

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

دار کشیدن-دار زدن

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

پا پی شدن-تعقیب کردن-در صدد تحقیق بر آمدن

پنجول زدن-با ناخن های دست روی تن کسی را خراش دادن

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

از این رو به آن رو شدن(یکسره دگرگون شدن، به‌کلی تغییر کردن)
اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

تیپ زدن-شیک و پیک کردن-خود را آراستن

چادر سر کردن-چادر پوشیدن
پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

 

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن